рд╣िрди्рджी рдХे рдк्рд░рддि рд╡ैрдЪाрд░िрдХ рд╕ंрдХीрд░्рдгрддा рдХ्рдпों?

Dr. Mulla Adam Ali
0

Why ideological narrowness towards Hindi?

Why ideological narrowness towards Hindi

рд╣िрди्рджी рдХे рдк्рд░рддि рд╡ैрдЪाрд░िрдХ рд╕ंрдХीрд░्рдгрддा рдХ्рдпों?

рд╣िंрджी рдмрд╣ुрдд рд╡ाрдж-рд╡िрд╡ाрдж рдХे рдмाрдж рд░ाрдЬрднाрд╖ा рдШोрд╖िрдд рд╣ुрдИ рдеी। рджेрд╢ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рд▓ोрдЧों рдиे рд╕ोрдЪा рдеा рдХि рд╣िंрджी рд╣рдоाрд░ी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рд╣ोрдЧी рдЬैрд╕े рдЕрди्рдп рджेрд╢ों рдХी рдЕрдкрдиी-рдЕрдкрдиी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдХुрдЫ рд╣िंрджी рд╡िрд░ोрдзिрдпों рдиे рд╣िंрджी рдХो рд░ाрдЬрднाрд╖ा рдмрдиाрдиे рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рдХि рд╣िंрджी рдЕрднी рд╕рдоृрдж्рдз рдирд╣ी рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╢िрдХ्рд╖ा рдирд╣ी рджी рдЬा рд╕рдХрддी рддрдеा рд╕рд░рдХाрд░ी рдХाрд░्рдпाрд▓рдпों рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиा рдХрдаिрди рд╣ोрдЧा। рдкрд░рди्рддु рдХुрдЫ рдорд╣ाрди рдиेрддा рдЬो рд╣िंрджी рдХे рд╕рдорд░्рдердХ рдеे рд╡ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдиे рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдКрдкрд░ рджрдмाрд╡ рдбाрд▓ा, рдЖрди्рджोрд▓рди рдХिрдпे рд╣िंрджी рдХो рд░ाрдЬрднाрд╖ा рдШोрд╖िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП। рдЙрдирдХे рдк्рд░рдпाрд╕ों рд╕े 14 рд╕िрддंрдмрд░ 1949 рдоें рд░ाрдЬрднाрд╖ा рд╕े рдЬुрдбे рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рдХो рд╕ंрд╡िрдзाрди рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा। рдЗрд╕ рдиिрд░्рдгрдп рдХो рдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рдХрд░рдиे рдФрд░ рд╣िंрджी рдХो рд╣рд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдмрдвाрд╡ा рджेрдиे рдХे рдЗрд░ाрджे рд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдк्рд░рдЪाрд░ рд╕рдоिрддि рд╡рд░्рдзा рдХे рдЕрдиुрд░ोрдз рдкрд░ рд╕рди् 1953 рд╕े рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рднाрд░рдд рдоें 14 рд╕िрддंрдмрд░ рдХो рд╣िंрджी рджिрд╡рд╕ рдХी рдкрд░рдо्рдкрд░ा рд╢ुрд░ू рд╣ुрдИ।

рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 343 рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╣िंрджी рд╕ंрдШ рдХी рд░ाрдЬрднाрд╖ा рд╣ै। рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 345 рдоें рд░ाрдЬ्рдпों рдХी рдк्рд░ाрди्рддीрдп рднाрд╖ाрдУं рдХो рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд░ाрдЬрднाрд╖ा рдХा рджрд░्рдЬा рджिрдпा рдЧрдпा। рдЗрд╕ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ंрдШ рдХे рдФрд░ рдк्рд░рджेрд╢ों рдХे рдХाрдордХाрдЬ рдоें рд╣िंрджी рдФрд░ рднाрд░рддीрдп рднाрд╖ाрдУं рдХो рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХा рд╕्рдеाрди рд▓ेрдиा рдеा рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕ुрджृрдв рдХिрдпा рдЬाрдиा рдеा। рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рдЖрдЬ рд╣рдоाрд░े рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдЬीрд╡рди рдоें рдПрдХ рдмрдбे рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╢ूрди्рдп рдХी рд╕्рдеिрддि рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ो рдЧрдИ рд╣ै। рд░ाрдЬрднाрд╖ा рд╡िрдзेрдпрдХ рдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХो рдЕрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХाрд▓ рдХे рд▓िрдП рд╕рд╣ рднाрд╖ा рдХे рд░ूрдк рдоें рдоाрди рд▓िрдпा рдеा। рдЕрд╣िंрджी рдк्рд░рджेрд╢ рдЬрдм рддрдХ рдЪाрд╣ें рддрдм рддрдХ рдЕрдкрдиा рдПрдХ рдХेрди्рдж्рд░ рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рдХाрд░्рдп рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें рдХрд░рддे рд░рд╣ेрдЧे। рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рд╢ाрд╕рди рдХाрд▓ рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд╣рдоाрд░ी рд░ाрдЬрднाрд╖ा рдеी рдХिрди्рддु рд╡рд╣ рд╡िрджेрд╢ी рднाрд╖ा рдеी। рдЙрд╕рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рдФрд░ рдк्рд░рд╕ाрд░ рдмрд╣ुрдд рд╕ीрдоिрдд рд╕рдоुрджाрдп рдХे рднीрддрд░ рд╣ी рд╣ो рд╕рдХा। рдЗрд╕рд╕े рд╡рд╣ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдирд╣ी рдмрди рд╕рдХी। рдкрд░рди्рддु рд╣िрджी рдХे рд▓िрдП рдРрд╕ी рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै। рд╡рд╣ рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдХी рднाрд╖ा рд╣ै рдЙрд╕рдХा рджेрд╢ рдоें рд╡िрдХाрд╕ рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдХेрд╡рд▓ рдХुрдЫ рдХो рдЫोрдб़рдХрд░ рдЙрд╕рдХा рджेрд╢ рдХी рдк्рд░ाрдпः рд╕рднी рднाрд╖ाрдУं рд╕े рдХрдо рдпा рдЕрдзिрдХ рд╕рдо्рдмрди्рдз рд░рд╣ा рд╣ै। рдЕрдм рдЙрд╕ рдкрд░ рд░ाрдЬрдХीрдп рдоुрд╣рд░ рддो рд▓рдЧ рдЪुрдХी рд╣ै рдкрд░рди्рддु рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рдЕрднी рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рдирд╣ीं рдЖ рдкाрдИ рд╣ै। рд▓ोрдЧों рдХो рд╣िंрджी рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдоें рд╕ंрдХोрдЪ рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЕрднी рднी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХा рдоोрд╣ рдирд╣ीं рдЫोрдб़ рдкाрдпे рд╣ैं। рдЕрднी рднी рдХाрд░्рдпाрд▓рдпों рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें рд╣ी рдХाрд░्рдп рд╣ोрддा рд╣ै। рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╣ी рд╢िрдХ्рд╖ा рджिрд▓рд╡ाрдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं। рд▓ोрдЧों рдХा рд╕ोрдЪрдиा рд╣ै рдХि рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдкрдв़рдиे рд╕े рдЙрди्рдирддि рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै। рд╣рдо рдЕрдЪ्рдЫी рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдЕрдзिрдХрддрд░ рджेрд╢ों рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рд╡ рд╕рд░рдХाрд░ी рдХाрд░्рдп рдЙрдирдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдоें рд╣ी рд╣ोрддे рд╣ै। рд╡े рдЕрдкрдиी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдкрд░ рдЧрд░्рд╡ рдХрд░рддे рд╣ैं।

рдЧांрдзी рдЬी рдиे 5 рдЬुрд▓ाрдИ 1928 рдоें 'рдпंрдЧ рдЗंрдбिрдпा' рдоें рднाрд░рддीрдп рднाрд╖ाрдУं рдХो рд▓ेрдХрд░ рдЯिрдк्рдкрдгी рдХी рдеी рдХि рд╡िрджेрд╢ी рднाрд╖ा рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╣рдоें рдоुрдХ्рддि рдкाрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЙрдирдХा рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░ рдЪिंрддрди рдХा рд╡िрд╖рдп рдеा рдЬिрд╕рдХा рд╣рдордиे рдкाрд▓рди рдирд╣ीं рдХिрдпा। рдмाрдкू рдиे рдХрд╣ा "рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдХे рдмिрдиा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдЧूंрдЧा рд╣ै।" рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рд╕ंрд╡िрдзाрди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдз्рд╡рдЬ, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдЧीрдд рддрдеा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдЧौрд░рд╡, рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдЖрджि рдХे рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै। рдЗрди्рд╣ें рдХрджाрдкि рд╡िрд╡ाрдж рдХे рдШेрд░े рдоें рдирд╣ीं рд░рдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП।"

рд░ाрдЬрднाрд╖ा рд╡рд╣ рд╣ै рдЬिрд╕े рджेрд╢ рдХे рдЕрдзिрдХांрд╢ рд▓ोрдЧ рдмोрд▓рддे рд╣ों рдФрд░ рдпрджि рди рднी рдмोрд▓рддे рд╣ो рддो рд╕рдордЭ рддो рд▓ेрддे рд╣ी рд╣ैं। рд░ाрдЬрднाрд╖ा рд╕рд░рд▓ рд╣ो рдЬो рд╕рдм рд▓ोрдЧ рдмोрд▓ рд╕рдХें, рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╡ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рдзाрд░्рдоिрдХ рдХाрд░्рдпों рдоें рднी рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рдЖрдпे। рдФрд░ рдпрд╣ рд╕рдм рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдПं рд╣िंрджी рд╣ी рдкूрд░ी рдХрд░рддी рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рд╣ी рд╣рдо рд╣िंрджी рдХो рдорд╣рдд्рд╡ рджें। рд╣рдоें рд╣िंрджी рдХो рд╕рд░рд▓ рдФрд░ рдЙрдкрдпोрдЧी рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╣рдоाрд░ी рдмोрд▓рдЪाрд▓ рдХी рднाрд╖ा рдоें рдЬो рдЙрд░्рджू рдХे рд╢рдм्рдж рдк्рд░рдЪрд▓рди рдоें рдЖ рдЪुрдХे рд╣ैं рдЬैрд╕े рдЗрдоाрд░рдд, рдЧрд░्рджрди, рддрдоाрд╢ा, рдбाрдХрдЦाрдиा, рдЬрдоीрди, рдЧंрджा, рдкुрд░्рдЬा, рдЖрджि рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиा рд▓ेрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдРрд╕े рд╣ी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХे рдмрд╣ुрдд рд╕े рд╢рдм्рдж рдк्рд░рдЪрд▓рди рдоें рд╣ै рд░ेрд▓, рдк्рд▓ेрдЯрдлोрд░्рдо, рд╕िंрдЧрдирд▓, рдкिрди, рдЖрд▓рдкिрди, рдкेрди, рдиीрдм, рдЯेрд▓ीрдлोрди, рдоोрдмाрдИрд▓ рдЖрджि рдЙрдирдХो рднी рдЕрдм рд╣рдо рд╣िंрджी рд╕े рдирд╣ीं рдиिрдХाрд▓ рд╕рдХрддे। рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╡ рдЧрдгिрдд рдЖрджि рдоें рдЬो рдЯेрдХрдиीрдХрд▓ рд╢рдм्рдж рд╣ैं рдЙрдирдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рд╣िंрджी рдоें рд▓िрдЦी рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдкुрд╕्рддрдХों рдоें рд╣ोрддा рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрдирдХो рднी рдЕрдкрдиाрдиा рд╣ोрдЧा। рдЖрдХ्рд╕ीрдЬрди рдХो рд╣рдо рдЖрдХ्рд╕ीрдЬрди рд╣ी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рд╣ाрдЗрдб्рд░ोрдЬрди рдХो рд╣ाрдИрдб्рд░ोрдЬрди рдЧैрд╕ рд╣ी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдЬрдм рд╣िंрджी рдЗрддрдиी рд╕рд░рд▓ рдФрд░ рдЕрдзिрдХांрд╢ рдмोрд▓ी рдФрд░ рд╕рдордЭी рдЬाрддी рд╣ैं рдлिрд░ рднी рдЗрд╕ рдХे рдк्рд░рддि рдЗрддрдиी рд╕ंрдХीрд░्рдгрддा рдХ्рдпों рд╣ै।

рднाрд░рдд рдХी рдПрдХрддा рдХे рд▓िрдП рд╣िंрджी рдХा рдЕрдзिрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдк्рд░рдЪाрд░ рдФрд░ рдк्рд░рд╕ाрд░ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП, рд╡рд╣ рднी рдЕрди्рдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп, рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рднाрд╖ाрдУं рдХो рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╣ाрдиि рдкрд╣ुँрдЪाрдХрд░ рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдЙрдирдХी рд╡ृрдж्рдзि рдФрд░ рд╕рдоृрдж्рдзि рдХी рдХाрдордиा рдХрд░рддे рд╣ुрдП। рд╣рдоाрд░ा рджेрд╢ рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ा рд╣ै рдЙрд╕рдоें рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рджेрд╢ рд╣ैं рдФрд░ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдЕрдкрдиी-рдЕрдкрдиी рднाрд╖ाрдпें рд╣ैं। рд╕рднी рдк्рд░рджेрд╢рд╡ाрд╕ी рдЪाрд╣рддे рд╣ै рдХि рдЙрдирдХी рднाрд╖ा рд╡рд╣ рдЪाрд╣े рдмंрдЧрд▓ा рд╣ो, рдЕрд╕рдоिрдпां рд╣ो, рдЙрдб़िрдпा рд╣ो, рдЧुрдЬрд░ाрддी рд╣ो, рдорд░ाрдаी рд╣ो, рдХрди्рдирдб़ рд╣ो, рдорд▓рдпाрд▓рдо рд╣ो, рддेрд▓ुрдЧु рд╣ो рдпा рддрдоिрд▓ рд╕рднी рдЕрдкрдиी-рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा рд╕े рдк्рдпाрд░ рдХрд░рддे рд╣ै। рдЙрд╕рдХी рд╕рдоृрдж्рдзि рдЪाрд╣рддे рд╣ै। рд╣ोрдиा рднी рдЪाрд╣िрдП, рдкрд░рди्рддु рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХी рдПрдХ рднाрд╖ा рд╣िंрджी рдХो рднी рдЕрдкрдиाрдиा рдЪाрд╣िрдП рдЬो рднाрд░рдд рдХी рдПрдХрддा рдХो рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рдмрд▓ рджेрдЧा। рд╣рдо рджेрдЦрддे рд╣ै рдХि рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдЕрдзिрдХрддрд░ рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиी-рдЕрдкрдиी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдоें рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рдиा рдкрд╕рди्рдж рдХрд░рддे рд╣ैं, рдкрдв़рддे рд╣ै, рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╡े рдЕрдкрдиी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдкрд░ рдЧрд░्рд╡ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЙрдирдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рднाрд╡рдиा рдмрд╣ुрдд рд╣ोрддी рд╣ै рддрднी рдЕрдкрдиी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдХो рдорд╣рдд्рд╡ рджेрддे рд╣ैं।

рд╣िंрджी рдХा рдЕрдж्рд╡ेрд╖-рднाрд╡ :- рдмाрдмु рдЧुрд▓ाрдмрд░ाрд╡ рдиे рд▓िрдЦा рд╣ै- "рд╣िंрджी рдХा рдХिрд╕ी рднाрд╖ा рд╕े рдж्рд╡ेрд╖ рдирд╣ीं рд╣ै। рдЙрд╕рдиे рд╣ृрджрдп рдЦोрд▓рдХрд░ рджूрд╕рд░ी-рднाрд╖ाрдУं рдХे рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рднाрд░рддीрдп- рднाрд╖ाрдУं рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рдЕрдкрдиाрдпा рд╣ै।"

рд╣िंрджी рдоें рдЕрди्рдп рдк्рд░ाрди्рддीрдп рднाрд╖ाрдУं рд╕े рдЬिрддрдиे рдЕрдиुрд╡ाрдж рд╣ुрдП рд╣ैं рдЙрддрдиे рдЕрди्рдп рдХिрд╕ी рдк्рд░ाрди्рддीрдп рднाрд╖ा рдоें рдирд╣ी рд╣ुрдП рд╣ैं। рдЙрди्рдирдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рднी рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдКрдкрд░ рдЧрд░्рд╡ рдирд╣ीं рдХрд░рддी рдФрд░ рди рджूрд╕рд░ी рднाрд╖ाрдУं рдХो рддिрд░рд╕्рдХाрд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦрддी рд╣ै। рдЙрд╕рдХी рд╡िрдирдо्рд░рддा рдФрд░ рдХुрдЫ-рдХुрдЫ рдЕрдиाрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ीрдирддा рд╣ी рдЙрд╕рдХी рдЙрджाрд░рддा рдХा рдХाрд░рдг рдмрдиी рд╣ै। рдЙрд╕рдиे рд╕рдмрдХे рд╕ाрде рдоेрд▓ - рдоिрд▓ाрдк рд░рдЦрдиे рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рднाрд╖ा рдХा рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рд╣ै।

рдЬрд╣ाँ рддрдХ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХे рдЕрдз्рдпрдпрди рдХी рдмाрдд рд╣ै рд╡рд╣ рдЕрди्рддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХाрд░्рдпों рдХे рд▓िрдП рднрд▓े рд╣ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै рддрдеा рдЙрдЪ्рдЪ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдХे рд▓िрдП рднी рдЙрд╕рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рд╣ै рдХिрди्рддु рд╕рднी рднाрд░рддीрдп рдХो рди рддो рдХूрдЯрдиीрддिрдЬ्рдЮ рдмрдирдиा рд╣ै рдФрд░ рд╡े рди рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдХाрд░्рдп рдоें рд▓рдЧेрдЧें। рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдоें рдЕрди्рдп рдмрд╣ुрдд рд╕े рд╡िрд╖рдп рдкрдв़ाрдпे рдЬाрддे рд╣ैं рдХ्рдпा рдЙрдирдХे рдкрдврдиे рдХा рдоाрдз्рдпрдо рд╣िंрджी рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा? рдЬो рдЪीрдЬ рд╣рдо рдЕрдкрдиी рдоाрддृрднाрд╖ा рдоें рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рд╕рдордЭ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдЬिрд╕े рд╣рдо рдмрдЪрдкрди рд╕े рдмोрд▓рддे рдЖрдпे рд╣ै рд╡рд╣ рдкрдвाрдИ рдоें рдЕрдзिрдХ рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ोрдЧी। рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХे рд╢рдм्рдж рдЙрддрдиे рд╕ुрд▓рдн рдирд╣ीं рдЬिрддрдиे рд╕рдордЭे рдЬाрддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рд╣िंрджी рдоें рдЧрдгिрдд, рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рднूрдЧोрд▓, рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдЖрджि рдХी рдЕрдЪ्рдЫी рдкुрд╕्рддрдХें рдирд╣ी рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рд╣िंрджी рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдоाрдз्рдпрдо рдирд╣ीं рдмрди рдкाрдИ। рдкрд░рди्рддु рдкुрд╕्рддрдХें рддो рддрднी рд╣िंрджी рдоें рд▓िрдЦी рдЬाрдпेрдЧी рдЬрдм рд╣िंрджी рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдоाрдз्рдпрдо рд╣ो। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЪीрди, рдЬाрдкाрди, рд░рд╢िрдпा, рдЬрд░्рдордиी рд╡ рдл्рд░ांрд╕ рдоें рдЙрдирдХी рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा рдоें рд╣ी рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рджी рдЬाрддी рд╣ै।

рдЬो рд▓ोрдЧ рд╣ीрдирддा-рднाрд╡рд╡рд╢ рдпрд╣ рд╕ोрдЪрддे рд╣ैं рдХि рд╣िंрджी рдоें рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╣ै рд╡े рдЧрд▓рддी рдкрд░ рд╣ैं рдФрд░ рдЬो рд▓ोрдЧ рдпрд╣ рд╕ोрдЪрддे рд╣ै рдХि рд╣िंрджी рд╕рд░्рд╡рд╕рдо्рдкрди्рди рд╣ै рд╡े рднी рднूрд▓ рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡ैрд╕े рд╣िंрджी рдЖрдЬ рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░ाрди्рддीрдп рднाрд╖ा рд╕े рдХрдо рдирд╣ीं рд╣ै। рд╣िंрджी рдоें рд╕ूрд░ рддुрд▓рд╕ी, рдХрдмीрд░, рдмिрд╣ाрд░ी, рднूрд╖рдг рдЬैрд╕े рдмрдб़े-рдмрдб़े рдХрд╡ि рд╣ुрдП рд╣ैं рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЙрдЪ्рдЪрдХोрдЯि рдХी рд░рдЪрдиाрдПं рдХी рд╣ै। рдЧрдж्рдпрд▓ेрдЦрди рдоें рднी рдмрдб़े-рдмрдб़े рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рд╣ुрдП рд╣ै-рднाрд░рддेрди्рджु рд╣рд░िрд╢्рдЪंрдж्рд░, рдмाрд▓рдоुрдХुрди्рдж рдЧुрдкрдд, рдЖрдЪाрд░्рдп рдорд╣ाрд╡ीрд░ рдк्рд░рд╕ाрдж рдж्рд╡िрд╡ेрджी, рд░ाрдордЪрди्рдж्рд░ рд╢ुрдХ्рд▓, рдмाрдмू рд╢्рдпाрдо рд╕ुंрджрд░рджाрд╕, рдмाрдмू рдЧुрд▓ाрдмрд░ाрдп, рдоैрдеिрд▓ीрд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд, рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд, рдиिрд░ाрд▓ा, рдорд╣ाрджेрд╡ीрд╡рд░्рдоा, рд╣рдЬाрд░ी рдк्рд░рд╕ाрдж рдж्рд╡िрд╡ेрджी, рд╡ाрд╕ुрджेрд╡ рд╢рд░рдг рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓, рдЬрдпрд╢ंрдХрд░ рдк्рд░рд╕ाрдж рдЖрджि рдЬिрди्рд╣ें рднुрд▓ाрдпा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा। рдЖрдЬ рднी рдЬिрди рд▓ोрдЧों рдХी рдоाрддृрднाрд╖ा рд╣िंрджी рд╣ै рд╡े рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें рд╡рд░्рддाрд▓ाрдк рдХрд░рдиा рдкрд╕рди्рдж рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╢ाрджी-рд╡िрд╡ाрд╣ рдпा рдЕрди्рдп рдоांрдЧрд▓िрдХ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХे рдиिрдоंрдд्рд░рдг рдкрдд्рд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें рдЫрдкрд╡ाрддे рд╣ैं। рджुрдХाрдиों рдХे рдиाрдордкрдЯ्рдЯ рднी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें рд▓िрдЦрд╡ाрддे рд╣ैं। рдмिрд▓ рдпा рдирдЧрдж рдкрд░्рдЪी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें рдЫрдкрд╡ाрддे рд╣ै рдпрд╣ рдЫोрдЯी- рдЫोрдЯी рдмाрддे рд╣ैं рдХ्рдпा рд╣рдо рдЗрди рд╕рдмрдХे рд▓िрдП рд╣िंрджी рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे ? рд╕рд░рдХाрд░ी рд╡ рдЕрди्рдп рдиिрдЬी рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рдмैंрдХो рдоें рдЕрднी рднी рдХाрд░्рдп рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै рдпрд╣ рдХрдм рддрдХ рд╣ोрддा рд░рд╣ेрдЧा? рд╣рдо рднाрд░рддीрдпों рдХो рдЕрдкрдиी рд╡ैрдЪाрд░िрдХ рдоाрдирд╕िрдХрддा рдмрджрд▓рдиी рд╣ोрдЧी। рдЕрдЧрд░ рд╣рдоाрд░ी рдЗрдЪ्рдЫा рд╢рдХ्рддि рд╣ोрдЧी рддो рдЕрди्рдп рджेрд╢ों рдХी рддрд░рд╣ рд╣рдо рднी рдЕрдкрдиी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд╣рдоाрд░ी рд╕рд░рдХाрд░ें рдЗрд╕ рдУрд░ рдз्рдпाрди рджें। рд╢्рд░ी рдкुрд░ुрд╖ोрдд्рддрдорджाрд╕ рдЯंрдбрди рдиे рдХрд╣ा рд╣ै, "рднाрд╖ा рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╕े рдЦिрд▓рд╡ाрдб़ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд░ाрдЬрдиीрддिрдЬ्рдЮ рдЖрддे рд╣ैं рдЪрд▓े рдЬाрддे рд╣ैं। рдпрд╣ рд░ाрдЬрдиीрддिрдЬ्рдЮ рдЖрдЬ рд╣ैं рдХрд▓ рдирд╣ीं рд░рд╣ेंрдЧे, рдХिрди्рддु рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХी рдк्рд░рддीрдХ рд╣िंрджी рд╕рджा рдЕрдорд░ рд░рд╣ेрдЧी।" рд╕рд░рджाрд░ рдкрдЯेрд▓ рдиे рдХрд╣ा рдеा "рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднाрд╖ा рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдпा рдк्рд░ाрди्рдд рдХी рд╕рдо्рдкрддि рдирд╣ीं, рдЗрд╕ рдкрд░ рд╕ाрд░े рджेрд╢ рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै।"

- рд╡िрдиोрдж рд╢ंрдХрд░ рдЧुрдк्рдд

рдпे рднी рдкрдв़ें; рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╣िंрджी рдХी рд╕्рдеिрддि рдПрд╡ं рдЧрддि

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें (0)
To Top